Việc cần làm phòng khi PC gặp họa

(Post 23/03/2011) Bạn biết cách cài đặt lại Windows và khôi phục dữ liệu. Nhưng làm thế nào để quá trình khôi phục nhanh, an toàn và dễ dàng hơn? Bài viết này sẽ cung cấp câu trả lời cho bạn.

Định dạng (format) và khôi phục lại máy tính không phải là điều lý thú. Bạn có thể phải mất đến 2 giờ để thực hiện các công việc như sao lưu tất cả dữ liệu, định dạng lại ổ cứng, cài đặt lại Windows và các trình điều khiển thiết bị (driver), tìm và cài đặt lại các phần mềm, khôi phục dữ liệu… Tuy nhiên, nếu đã dùng máy tính, thì ít nhất 1 lần, khi máy tính trở nên chậm chạp, không ổn định, “dính” virus, bạn sẽ phải thực hiện các công việc này.

Và sau đây là những cách giúp bạn khôi phục hệ thống nhanh và an toàn.

Tạo ảnh hệ thống

Trước tiên, bạn cần chắc chắn các thành phần sau đã được cài đặt đầy đủ và hoạt động tốt:

Tiếp theo, tạo ảnh hệ thống. Ảnh hệ thống là bản sao lưu toàn bộ hệ thống tại thời điểm thực hiện sao lưu. Khi máy tính bị sự cố không thể hoạt động, bạn có thể dùng ảnh hệ thống này để khôi phục lại hệ thống, và máy tính sẽ trở lại nguyên trạng như tại thời điểm bạn thực hiện việc tạo ảnh, điều này giúp tiết kiệm khá nhiều thời gian (Bạn cần lưu ý, tạo ảnh hệ thống khác hoàn toàn với việc sao lưu dữ liệu.)

Hiện có rất nhiều phần mềm tạo ảnh hệ thống, và một trong số đó là phần mềm miễn phí Macrium Reflect. Phần mềm này khá dễ dùng, bạn có thể lưu tập tin ảnh hệ thống vào đĩa CD/DVD, bút lưu trữ, ổ đĩa mạng… Ngoài ra, chương trình cho phép tạo đĩa khởi động cứu hộ hệ thống, giúp quá trình khôi phục ảnh hệ thống nhanh và hiệu quả hơn.

Thêm phân vùng Linux

Linux là hệ điều hành miễn phí, khởi động nhanh và là giải pháp cứu hộ cho Windows khi bị sự cố. Hãy phân một vùng ổ cứng dành cho Linux và cài đặt Linux như hệ điều hành thứ 2. Khi khởi động máy tính, bạn sẽ có tùy chọn khởi động Windows hay Linux. Nếu trong quá trình cài đặt Linux gặp trục trặc hay bạn không muốn dùng Linux như hệ điều hành thứ 2 nữa, bạn có thể dùng ảnh hệ thống đã tạo ở trên để khôi phục lại hệ thống như tình trạng ban đầu.

Nếu chọn cài đặt Linux như hệ điều hành thứ 2, bạn nên chọn dùng Ubuntu. Vì Ubutun có giao diện thân thiện, quá trình cài đặt dễ dàng và có nhiều hỗ trợ tốt cho người dùng.

Thiết lập sao lưu dữ liệu tự động

Bạn nên sao lưu dữ liệu thường xuyên nhằm tránh mất mát dữ liệu do máy tính bị nhiễm virus hay bị lỗi không thể hoạt động.

Có 2 phương cách sao lưu dữ liệu. Một là, sao lưu định kỳ toàn bộ hệ thống (theo từng tuần chẳng hạn) vào ổ đĩa gắn ngoài. Phần mềm Macrium Reflect miễn phí hỗ trợ rất tốt việc sao lưu này. Chương trình sẽ tự động sao lưu theo lịch trình thiết lập của bạn. Nếu bạn quan tâm việc sao lưu những phần dữ liệu thay đổi so với lần sao lưu đầy đủ cuối cùng (differential backup) và sao lưu những phần dữ liệu thay đổi so với lần sao lưu cuối cùng (incremental backup), bạn hãy mua bản Macrium Reflect đầy đủ, giá khoảng 40 đô la Mỹ (40USD, ~800.000 đ). Hai là, dùng công cụ sao lưu trực tuyến Carbonite hay Mozy, để sao lưu các dữ liệu quan trọng lên đám mây. Mozy cung cấp 2GB không gian lưu trữ miễn phí trên đám mây; ngoài ra bạn có thể tùy chọn lưu trữ dữ liệu vào thiết bị lưu trữ của mình.

Tổ chức tập tin, thư mục hợp lý

Hãy sắp xếp các tập tin, thư mục hợp lý, khoa học. Tiện ích miễn phí Fences giúp bạn sắp xếp các biểu tượng (icon) trên màn hình nền (desktop) gọn gàng, ngăn nắp, phân loại theo từng đề mục.

Đối với từng loại tập tin, hãy đưa vào từng thư mục tương ứng. Chẳng hạn, tập tin nhạc đưa vào thư mục nhạc, các đoạn phim đưa vào thư mục phim… Việc sắp xếp như vậy sẽ giúp bạn hay tính năng Libraries của Windows 7 tìm kiếm tập tin, thư mục trở nên dễ dàng hơn.

Bảo mật máy tính đúng mức

Việc bảo vệ máy tính quá mức đôi khi gây phiền toái cho bạn chẳng hạn máy tính khởi động chậm, hệ thống hoạt động “ì ạch”…

Hiện Windows 7 đã tích hợp sẵn một số công cụ bảo mật, đủ đảm bảo an toàn cho bạn khi sử dụng máy tính, “lướt net” như tường lửa, bộ lọc pop-up, spyware, hệ thống User Account Control và một số tiện ích bảo mật tích hợp sẵn trên Internet Explorer 8. Nếu chưa an tâm, bạn có thể dùng thêm tiện ích chống virus Microsoft Security Essentials miễn phí và add-on Web of Trust cho trình duyệt. Ngoài ra, bạn có thể dùng bộ lọc spam, tuy nhiên hiện nay hầu hết dịch vụ e-mail trên nền web (Gmail, Yahoo…) đều đã có sẵn tính năng lọc spam.

Cài đặt chương trình gỡ bỏ ứng dụng hiệu quả, đúng cách

Một số chương trình sau khi bị gỡ bỏ sẽ để lại “rác” trong hệ thống. Và theo thời gian, chúng có thể gây ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của máy tính.

Bạn hãy cài đặt chương trình gỡ bỏ hoàn toàn ứng dụng, chẳng hạn Revo Uninstaller, Iobit Advanced Uninstaller. Các chương trình này giúp bạn gỡ bỏ triệt để ứng dụng, không lưu lại dấu vết trên máy tính.

Cả 2 chương trình này đều miễn phí. Iobit Advanced Uninstaller có dung lượng chỉ khoảng 700KB, không yêu cầu cài đặt.

Tạo thư viện trình điều khiển (Driver)

Một trong những khó khăn lớn nhất trong việc khôi phục hay cài đặt lại máy tính là việc tìm trình điều khiển thiết bị. Ngay cả khi bạn khôi phục lại hệ thống từ ảnh hệ thống, thì một số trình điều khiển đã lỗi thời, cần cập nhật.

Hãy thực hiện sao lưu trình điều khiển thường xuyên như sao lưu dữ liệu. Tiện ích miễn phí Double Driver 4.1 sẽ giúp việc sao lưu này nhanh chóng và dễ dàng. Chương trình sẽ quét máy tính, tự động phát hiện và chọn các trình điều khiển không phải là thành phần có sẵn của hệ điều hành; sau đó chương trình sẽ sao lưu các trình điều khiển này vào bút lưu trữ, thư mục mạng hay các thiết bị lưu trữ khác của bạn.

Giúp máy tính khởi động nhanh hơn

Bạn biết rằng, máy tính càng có nhiều chương trình thì thời gian khởi động sẽ càng lâu. Vì khi khởi động Windows, các chương trình cũng sẽ đồng loạt khởi động. Do đó bạn sẽ cần đến một tiện ích đảm nhiệm việc điều phối việc khởi động.

Tiện ích miễn phí Soluto sẽ phân tích các phần mềm và dịch vụ cài đặt trên máy tính, sau đó cho phép bạn tùy chỉnh thời gian khởi động của từng chương trình.

Tuấn Trần
(theo PC World)