Tổng quan kiến trúc hướng dịch vụ SOA

(Post 21/04/2011) Ngày nay, tại một ngân hàng của Việt Nam, khách hàng muốn thanh toán thẻ tín dụng họ phải đến một quầy riêng, muốn rút tiền phải đến quầy ATM riêng v.v… Nếu họ muốn chỉ đến một quầy mà có thể giải quyết mọi chuyện liên quan thì sao? Nếu họ chỉ muốn ở nhà và giải quyết chuyện tiền nong qua Internet mà không phải đi đến quầy này, quầy nọ thì sao? SOA giải quyết được những vấn đề đó. Với SOA, một ngân hàng vẫn khai thác được các hệ thống và giải pháp cũ nhờ kết nối chúng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ KH theo các địa điểm hay giao diện khác nhau.

Kiến trúc hướng dịch vụ là gì? Kiến trúc hướng dịch vụ – Service Oriented Architecture – là một thuật ngữ khó hiểu bởi vì nó miêu tả hai thứ hoàn toàn khác nhau. Hai từ đầu tiên (Service Oriented) miêu tả phương pháp luận của việc phát triển phần mềm. Từ thứ ba (Architecture), kiến trúc là một bức tranh của tất cả các tài sản phần mềm trong một công ty, khá giống như một bản vẽ kiến trúc là một màn trình diễn tất cả các mảnh ghép nhỏ với nhau để tạo nên một toà nhà. Do vậy, kiến trúc hướng dịch vụ là một chiến dịch cho biết dự định xây dựng tất cả các tài sản phần mềm của công ty đó bằng cách sử dụng phương pháp luận lập trình hướng dịch vụ.

Dịch vụ là gì?

Dịch vụ là khúc dữ liệu phần mềm hoặc các cấu phần được cấu trúc để chúng có thể liên kết với các cấu phần phần mềm khác một cách dễ dàng. Ý tưởng đằng sau các phần mềm này thật đơn giản: Công nghệ nên được diễn tả thành từng đoạn dữ liệu mà người kinh doanh có thể hiểu được hơn là một phần mềm ứng dụng ít người hiểu như ERP hoặc CRM.

Sự trừu tượng là cốt lõi của khái niệm dịch vụ, ý tưởng mà bạn có thể hợp dịch code phần mềm vào trong một đoạn dữ liệu có ý nghĩa mà nó có thể được chia sẻ hoặc tái sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau của công ty đó.

Đây là một khái niệm cổ lỗ quay trở lại thập niên 80, khi mà lập trình hướng đối tượng xuất hiện lần đầu tiên, sự khác biệt duy nhất đó là hiện nay tham vọng về quy mô và tính tinh sảo của các đối tượng phần mềm này lớn hơn trước rất nhiều.

Có nhiều cách khác nhau để kết nối các dịch vụ chẳng hạn các liên kết lập trình tuỳ chọn hoặc các phần mềm tích hợp từ các nhà cung cấp nhưng từ năm 2001, một loạt các cơ chế giao tiếp phần mềm được biết đến như là các dịch vụ web được xây dựng dựa trên nền tảng web toàn cầu, bất cứ nơi nào cũng có, đã trở thành một phương pháp phổ biến cho việc kết nối các cấu phần phần mềm với nhau.

Sự khác nhau giữa kiến trúc hướng dịch vụ (SOA) và các dịch vụ web là gì?

Kiến trúc hướng dịch vụ là chiến dịch bao quát toàn bộ việc xây dựng các ứng dụng phần mềm trong một công ty – nghĩ về một thiết kế kiến trúc – ngoại trừ trường hợp này, kiến trúc này cần phải làm cho tất cả các chi tiết của phần mềm được xây dựng trên cơ sở dùng một phương pháp luận phát triển phần mềm cụ thể được biết đến như là việc lập trình hướng dịch vụ. Trong khi đó, dịch vụ web là một tập hợp các cơ chế giao tiếp chuẩn được xây dựng trên nền tẳng web toàn cầu. Các dịch vụ web là một phương pháp giao tiếp và kết nối. SOA là một chiến dịch CNTT toàn diện.

Làm thế nào để biết được liệu tôi có nên chấp nhận SOA như là một chiến dịch hay không?

Bởi vì nó là một chiến dịch kiến trúc, SOA liên quan đến nhiều thứ hơn chứ không phải chỉ đơn giản là xây dựng phần mềm. Thiết lập một kiến trúc trên nền tảng một danh mục đầu tư các dịch vụ yêu cầu các giám đốc CNTT của doanh nghiệp đó phải làm một vụ hấp dẫn cho kiến trúc doanh nghiệp, một phương pháp luận phát triển tập trung và một đội ngũ nhân lực tập trung gồm các giám đốc, kiến trúc sư và lập trình viên dự án. Điều đó cũng yêu cầu một giám đốc điều hành và nhân viên hành chính luôn sẵn lòng mở đường cho CNTT để ngụp lặn trong quá trình kinh doanh chủ đạo của công ty đó. Hiểu được các quy trình đó và việc nhận được các đơn hàng mua dự trữ trên cơ sở chia sẻ của doanh nghiệp là những viên đá quan trọng của việc chuyển đổi kinh doanh dựa trên kiến trúc hướng dịch vụ – SOA.

Đối với các dịch vụ được tái sử dụng khắp công ty đó, thì phải có một phương pháp luận phát triển phần mềm tập trung để các lĩnh vực khác nhau của doanh nghiệp đó không xây dựng dịch vụ giống hệt theo những cách thức khác nhau hay sử dụng những sự liên kết không tương thích. Phải có một kho dữ liệu tập trung hoặc chỗ chứa để các lập trình viên sẽ biết được tìm kiếm dịch vụ ở đâu và vì vậy CNTT sẽ biết ai đang sử dụng chúng. Các dịch vụ này sẽ được chuyển hoá thành tài liệu để các lập trình viên biết được các thông tin hay dữ liệu đó dùng để làm gì, liên kết tới chúng như thế nào và những quy tắc để sử dụng chúng.

Hầu hết các công ty mà gặt hái được nhiều thành công dọc theo chặng đường đi tới SOA đã tạo ra một nhóm kiến trúc tập trung để chọn các quy trình sẽ là dịch vụ được kích hoạt và để tham khảo với những lĩnh vực khác nhau của công ty đó để xây dựng các dịch vụ cụ thể. Nhóm tập trung đó cũng tạo ra một cơ chế thuận tiện cho việc quản lý. Nếu tất cả các yêu cầu dịch vụ phải đi qua nhóm kiến trúc đó, các phương pháp luận phát triển dịch vụ ấy và dự án và những thoả thuận thực hiện có thể được quản lý dễ dàng hơn.

Các công ty đã có nhiều thành công nhất với SOA cho đến tận bây giờ là những công ty mà luôn gặt hái thành công với công nghệ: Các công ty lớn với những nguồn ngân sách lớn có nhiều hoạt động kinh doanh được dựa trên nền tảng công nghệ. Họ cũng có xu hướng có những nhà lãnh đạo kinh doanh sành sỏi về công nghệ và có khả năng hỗ trợ công việc trong công ty. Đối với các công ty không có những thành tựu này, SOA đang được làm ra không thể là “thần dược”.

Đối với các công ty nhỏ hơn, đối với những công ty mà có những sự cá cược lớn vào những phần mềm ứng dụng tích hợp và đối với những công ty đã chuẩn bị sẵn các chiến dịch tích hợp phần mềm ứng dụng chắc chắn tại chỗ thì SOA không phải là “khi nào” mà là “nếu”. Các giám đốc CNTT cần theo đuổi một chiến dịch SOA một cách cẩn thận bởi vì những phần lập kế hoạch kiến trúc và phát triển dịch vụ đó của SOA là khác biệt nhưng không phải độc lập – chúng cần được xem xét kỹ và triển khai song song. Các dịch vụ được xây dựng biệt lập không để lưu tâm đến các mục tiêu kinh doanh và kiến trúc của công ty đó thì có thể có khả năng tái sử dụng (một trong số những lợi ích quan trọng nhất của SOA) hoặc có thể thất bại hoàn toàn.

Lợi ích của SOA là gì?

Đầu tiên hãy đặt lợi ích của SOA trong triển vọng. SOA là một lưỡi hái mà nó lát mỏng sự phức tạp và sự dư thừa. Nếu công ty của bạn không lớn hay phức tạp, ví dụ hơn 2 hệ thống cơ bản đòi hỏi vài cấp tích hợp – không có vẻ như SOA sẽ mang lại nhiều lợi ích. Thất bại trong tất cả các quảng cáo thổi phổng sự thật về SOA hiện nay là thực tế mà phương pháp luận phát triển này bản thân nó không đem lại lợi ích thực – đó là những tác động mà nó có được trên một cơ sở hạ tầng dư thừa và phức tạp, cái cơ sở mà đem lại phần thưởng. Các kiến trúc sư nói có nhiều công việc có liên quan đến việc tạo một ứng dụng hướng dịch vụ tốt hơn là có một sự tích hợp phần mềm ứng dụng truyền thống hiện có. (Các cuộc điều tra cho thấy SOA đang được sử dụng cho việc tích hợp ứng dụng truyền thống ở hầu hết các công ty). Vì vậy thực tế có một chi phí bổ sung sinh ra do việc phát triển SOA trả trước. Vì có một lợi ích từ công việc đó nên nó phải loại bỏ công việc ở nơi nào khác bởi vì phương pháp luận này trong nội tại bản thân nó không hề tạo lợi ích kinh doanh. Trước khi xem xét xem liệu SOA có lợi ích hay không, đầu tiên bạn phải quyết định xem liệu có sự dư thừa nào không, thật tồi tệ nếu các ứng dịng được tích hợp mà có thể được cố kết hay bị loại bỏ là kết quả của việc chấp nhận SOA. Trong trường hợp này thì có vài lợi ích tiềm năng.

Để nhận được bức tranh toàn cảnh những lợi ích được bán kèm với SOA, bạn phải quan sát nó ở 2 mức: đầu tiên, là những ưu điểm (lợi ích) sách lược của sự phát triển hướng dịch vụ và thứ hau đó là những ưu điểm của SOA như là một chiến dịch kiến trúc tổng thể.

Ưu điểm của việc phát triển hướng dịch vụ:

Các ưu điểm khác của SOA đối với danh nghiệp:

Làm thế nào tôi có thể cân bằng giữa nhu cầu lập kế hoạch kiến trúc trong SOA với nhu cầu chứng minh giá trị của nó đối với doanh nghiệp là nhanh chóng?

Việc lập kế hoạch kiến trúc là việc tiêu tốn thời gian, việc phát triển theo hướng dịch vụ, vẽ lên những nguyên tắc lập trình nổi tiếng và những tiêu chuẩn công nghệ phù hợp (chẳng hạn như SOAP, HTTP …) có thể xảy ra nhanh hơn nhiều.

Trong khi đó nó sẽ giúp cho bạn có được kế hoạch kiến trúc và ánh xạ quy trình tại chỗ trước khi xây dựng các dịch vụ (để cải thiện những cơ hội tái sử dụng), việc lập kế hoạch kiến trúc không có sự đáp lại trong thời gian ngắn cái mà có thể đang bị phá hủy.

Làm thế nào để tôi biết được dịch vụ nào sẽ cung cấp giá trị cao nhất cho việc đầu tư của tôi?

Khi hoàn nghi ngờ thì bạn hãy bắt đầu với những quy trình có liên quan đến khách hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và chỉ ra những thiệt hại cụ thể đối với doanh nghiệp. Một cuộc điều tra năm 2006 của viện quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh đã cho thấy những khách hàng đang phát triển cần và thích trở thành người chèo lái trong việc thay đổi quy trình kinh doanh hoặc giới thiệu các ứng dụng mới, theo sau là các mối đe dọa cạnh tranh và những cơ hội về doanh thu. (Tiết kiệm chi phí đã là một quãng xa cách).

Làm việc trên “mây”

Trong năm 2008, IBM đã công bố công nghệ đám mây (cloud technology). Đầu năm nay, IBM đã bước thêm một bước: bằt đầu giới thiệu các hạ tầng “mây” tư nhân (private cloud), “mây” công cộng (public cloud) và “mây lai” (hybrid cloud) dành cho từng đối tượng khác nhau. Một ví dụ điển hình chính là hệ thống Lotus Live cho phép người dùng có thể chạy các giải pháp Lotus trực tuyến mà không phải cài đặt vào máy của mình. Lotus Live chính là “đám mây” riêng thuộc sở hữu của IBM nhưng lại là một dịch vụ hay “đám mây” công cộng. Một chuyên gia công nghệ của IBM cho biết, hiện tại giới kỹ thuật ứng dụng công nghệ đám mây nhiều vì họ có thể thử nghiệm trên nhiều nền tảng hạ tầng công nghệ thuộc các hãng khác nhau mà không phải mất tiền mua các thiết bị đó. Chẳng hạn, một nhóm phát triển có thể chọn thử nghiệm sản phẩm của mình trên nền tảng của Sun Solaris hay IBM i5/OS hay Windows Server… Theo IBM, Nhà Nước sẽ có nhu cầu triển khai các đám mây công cộng ,trong khi các DN sẽ có nhu cầu triển khai các “đám mây” tư nhân. Đi cùng với các “đám mây”, IBM công bố thiết bị Websphere CloudBurst vận hành như một “trung gian” giữa người dùng và hạ tầng “đám mây”.

SOA: Là bước tiến hóa hơn là cuộc cách mạng

DN ứng dụng hẳn sẽ giật mình và tự hỏi: “Vậy các phần mềm như kế toán, CRM, ERP mà chúng tôi đang ứng dụng đã lỗi thời hay sao? Phải chăng chúng tôi phải chạy đi tìm những giải pháp phần mềm được xây dựng theo kiểu SOA mới là tân tiến và mạnh nhất?” Ông Subramanyam Venkatakrishnan, giám đốc bộ phận phần mềm của IBM phụ trách thị trường Việt Nam, cho biết, DN không nhất thiết phải dùng những phần mềm nói trên được viết theo kiểu SOA mà chỉ cần dùng SOA để kết nối các phần mềm này lại, tùy biến giao diện của chúng phục vụ cho nhu cầu biến đổi dịch vụ, giao diện của DN. Đó mới chính là lĩnh vực IBM đang tập trung phát triển mạnh. Dịch vụ kết nối các ứng dụng của IBM bổ sung cho thị trường phần mềm ứng dụng hơn là cạnh tranh, mặc dù cũng đã có không ít các hãng phát triển các ứng dụng theo hướng SOA dựa trên chuẩn mở. Ông Subramanyam đưa ra một ví dụ: “Ngày nay, tại một ngân hàng của Việt Nam, KH muốn thanh toán thẻ tín dụng họ phải đến một quầy riêng, muốn rút tiền phải đến quầy ATM riêng v.v… Nếu họ muốn chỉ đến một quầy mà có thể giải quyết mọi chuyện liên quan thì sao? Nếu họ chỉ muốn ở nhà và giải quyết chuyện tiền nong qua Internet mà không phải đi đến quầy này, quầy nọ thì sao? SOA giải quyết được những vấn đề đó. Với SOA, một ngân hàng vẫn khai thác được các hệ thống và giải pháp cũ nhờ kết nối chúng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ KH theo các địa điểm hay giao diện khác nhau”.

Để tìm hiểu thêm về Kiến trúc hướng dịch vụ – SOA, hãy tham gia hội thảo cùng chuyên gia Phí Anh Tuấn – Phó chủ tịch Hội tin học TPHCM, đăng ký trực tuyến tại đây

(Nguồn Internet)