Lập trình hướng đối tượng (OOP) là gì? Những lý giải dễ hiểu về lập trình hướng đối tượng

Lập trình hướng đối tượng (OOP) có tên tiếng anh là Object Oriented Programming và được viết tắt là OOP. Đây là một trong những kỹ thuật lập trình quan trọng và được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Hầu hết các ngôn ngữ lập trình ngày nay như PHP, Java, .NET, Python,… đều được hỗ trợ bởi OOP. Vậy bạn đã biết OPP là gì chưa? Hãy cùng Aptech tìm hiểu về lập trình hướng đối tượng qua bài viết dưới đây nhé!

Lập trình hướng đối tượng là gì?

Lập trình hướng đối tượng (OOP) là một phương pháp lập trình dựa trên các khái niệm về đối tượng và lớp. Nó tập trung vào các đối tượng thao tác hơn là logic để có thể thao tác chúng.

Đây là nền tảng khá quen thuộc của các design Pattern ngày nay. Nó đặt ra những mục tiêu quản lý source code giúp gia tăng khả năng tái sử dụng và quan trọng hơn hết là nó có thể tóm gọn được các thủ tục đã biết trước tính chất thông qua quá trình sử dụng của đối tượng.

Hiện nay, trên thị trường OOP được sử dụng rất nhiều và cũng được đánh giá rất cao. Hầu hết các loại ngôn ngữ cơ bản như: Python, Ruby, Java,.NET,… đều hỗ trợ cho lập trình hướng đối tượng.

Giải thích cụ thể về định nghĩa này như sau:

Về đối tượng

Mỗi một đối tượng đều sẽ bao gồm 2 thông tin chính đó là phương thức và thuộc tính

• Phương thức: Chính là các thao tác, hành động mà đối tượng của lập trình có thể thực hiện được.
• Thuộc tính: là các thông tin, đặc điểm của đối tượng mà mỗi lập trình viên cần hướng đến.

Về lớp

Mỗi một lớp đều sẽ có một kiểu dữ liệu và nó bao gồm vô số các thuộc tính và phương thức đã được định nghĩa trước đó. Đây được coi là sự trừu tượng của rất nhiều đối tượng. Hoàn toàn khác so với các kiểu dữ liệu thông thường, mỗi một lớp là một đơn vị khác nhau bao gồm sự kết hợp giữa phương thức cũng như thuộc tính.

Sự khác nhau giữa lớp và đối tượng

Lớp giống như khuôn mẫu, còn đối tượng là một thực thể, thể hiện dựa trên khuôn mẫu đó.

Ưu điểm

Trở thành một trong những lập trình có tầm quan trọng lớn và được sử dụng khá rộng bởi OOP sở hữu vô số những đặc điểm nổi bật như sau:

• Code OOP có thể được sử dụng lại nên giúp cho các lập trình viên tiết kiệm được khá nhiều tài nguyên
• OOP mô hình hóa được những thứ phức tạo dưới dạng các cấu trúc đơn giản nhất.
• OOP giúp cho quá trình sửa lỗi trở nên dễ dàng hơn so với việc tìm lỗi ở nhiều vị trí khác nhau trong code thì tìm lỗi ở trong các lớp sẽ đơn giản và mất ít thời gian hơn
• OOP có tính bảo mật cao, vậy nên có thể bảo vệ mọi thông tin thông qua việc đóng gói.
• Sử dụng OOP giúp mở rộng được dự án.

Một số nguyên lý cơ bản của OOP

Lập trình hướng đến đối tượng sở hữu khá nhiều nguyên lý cơ bản. Một số nguyên lý đó phải kể đến đó chính là:

Tính đóng gói (Encapsulation)

Mọi dữ liệu cũng như phương thức có liên quan đều sẽ được đóng gói thành những lớp để thuận tiện hơn cho quá trình sử dụng và quản lý. Nhờ vậy mà mỗi lớp đều sẽ có thể xây dựng để thực hiện các nhóm chức năng đặc trưng riêng của lớp đó. Việc đóng gói sẽ giúp che dấu những thông tin và chi tiết cài đặt nội bộ để bên ngoài không thể nhìn thấy.

Nếu như bạn nhìn thấy trạng thái đối tượng không hợp lệ thì có thể là do chưa được kiểm tra tính hợp lệ và một số bước thực hiện không đúng trong quy trình hoặc bị bỏ qua nên nó không được cho là hợp lệ. Vì vậy, bạn cần lưu ý trong OOP có những nguyên tắc là luôn phải khai báo các trạng thái bên trong của đối tượng là private và chỉ truy cập qua: public/ protected method/property.

Tính kế thừa (Inheritance)

Tính kế thừa cho phép bạn xây dựng một lớp mới dựa trên những định nghĩa đã có của lớp đó. Đây có nghĩa là: Lớp cha có thể chia sẻ dữ liệu cũng như phương thức cho các lớp con. Để từ đó các lớp con không cần phải định nghĩa lại mà vẫn có thể mở rộng thành phần kế thừa, bổ sung thêm các thành phần khác.

Việc tái sử dụng một mã nguồn tối ưu sẽ giúp tận dụng được mã nguồn và mọi loại kế thừa thường gặp: đơn kế thừa, đa kế thừa, kế thừa đa cấp và kế thừa thứ bậc. Khi xây dựng, thường sẽ bắt đầu thiết cho định nghĩa của các lớp trước và các lớp này sẽ có thể quan hệ với một số lớp khác nhau nên chúng có đặc tính khá giống nhau.

Tính đa hình (Polymorphism)

Đây là hành động có thể sẽ được thực hiện bởi nhiều cách khác nhau và nó có tính chất thể hiện việc chứa đựng sức mạnh của một lập trình hướng đối tượng. Nó được hiểu như sau: Đa hình có nghĩa là khái niệm mà 2 hoặc nhiều lớp sẽ có những phương thức tương đối giống nhau nhưng lại có thể thực thi theo nhiều cách khác nhau.

Tính trừu tượng (Abstraction)

Tính trừu tượng thể hiện tổng quát lên một cái gì đó mà không cần chú ý đến các chi tiết bên trong. Nó sẽ không màng đến những chi tiết trong là gì mà người ta vẫn sẽ hiểu nó ngay mỗi khi được nhắc đến.

Đối với lập trình OOP thì tính trừu tượng có nghĩa là chọn ra các phương thức, các thuộc tính của đối tượng cần cho việc giải quyết các bài toán lập trình. Bời đối tượng sẽ có khá nhiều thuộc tính phương thức nhưng với bài toán cụ thể thì bạn không nhất thiết phải chọn hết toàn bộ.

Một số ngôn ngữ được sử dụng phổ biến nhất trong OOP

Ngôn ngữ lập trình C++

C++ được biết đến là ngôn ngữ lập trình thiên hướng đối tượng được phát triển bởi 2 phong cách. Lập trình hướng cấu trúc tương tự C và có thêm cả những phong cách mang hướng đối tượng. Nếu bạn đã quen với những lập trình hướng cấu trúc có sẵn thì việc học C++ là điều khá đơn giản.

Ngôn ngữ lập trình Java

Java là một trong những loại ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng đa nền tảng, độc lập và đa mục đích. Thay vì phải thực hiện biên dịch mã nguồn thành mã máy trên các nền tảng cụ thể thì việc code Java sẽ được biên dịch thành bytecode.

Bytecode sau đó sẽ được thực thi bởi môi trường. Code Java chỉ phải viết 1 lần là có thể chạy mọi lúc, mọi nơi nên rất lý tưởng cho những ai mới tìm hiểu về nó.

Ngôn ngữ lập trình PHP

PHP là ngôn ngữ lập trình được sử dụng với đa mục đích nên được rất nhiều lập trình viên ưu tiên sử dụng. Đây là một trong những loại ngôn ngữ kịch bản có mã nguồn mở chạy ở phía sever giúp tạo ra những ứng dụng web hoàn hảo.

Ngôn ngữ lập trình Python

Đây là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng bậc cao, được sử dụng nhằm mục đích phát triển các ứng dụng web cũng như các ứng dụng khác. Python được tạo ra và phát triển trong dự án mã nguồn mở. Cú pháp của loại ngôn ngữ này khá đơn giản vậy nên đây là lựa chọn vô cùng hoàn hảo của mọi người dùng đang có nhu cầu học lập trình.

Ngôn ngữ Javascript

Javascript là ngôn ngữ lập trình được dùng nhiều trong nhu cầu xây dựng website, có tính tương tác cao với mức độ phổ biến lớn. Học Javascript tương đối dễ và rất phù hợp với các lập trình viên vừa mới bắt đầu.

Có thể thấy rằng lập trình hướng đối tượng là một trong những quá trình vô cùng quan trọng và không thể thiếu của mỗi lập trình viên. Trên đây, chúng tôi đã lý giải cho bạn OOP là gì cũng như các nguyên lý cơ bản của nó. Mặc dù chúng là những kiến thức cơ bản, nhưng hầu hết các lập trình viên khi bước chân vào con đường lập trình thì đều cần phải học học. Hy vọng rằng, bài viết này sẽ giúp bạn có thể tiếp cận gần hơn với OOP. Hãy liên hệ với chúng tôi nếu bạn có bất kỳ những thắc mắc hay câu hỏi nào liên quan đến lập trình hướng đối tượng nhé!